નવી શિક્ષણ નીતિ અલગ-અલગ સ્કુલ અને કોલેજો માથાવાળા શિક્ષણ નીતિ ની તૈયારી કરવામાં આવે છે. નવી શિક્ષણ નીતિ ના માધ્યમથી ભારતના વૈશ્વિક જ્ઞાન માશક્તિ બનાવવાનું છે .આવે માનવ સંસાધન પ્રબંધન મંત્રાલય શિક્ષા મંત્રાલય ના નામથી જણાશે .નવી શિક્ષણ નીતિ ના અંતર્ગત 2030 સ્કૂલ શિક્ષણમાં 100% GR સાથે પૂર્વ શાળા થી માધ્યમિક શાળા સુધી શિક્ષણના સાર્વત્રિકરણ કરવામાં આવશે. પહેલા 10+2 નુ પેટન ફોલો કરવામાં આવતું હતું .પણ હવે નવી શિક્ષણ નીતિ ના અંતર્ગત 5+3+3+4નો પેટર્ન ફોલૉ કરવામાં આવે છે .આ નવી શિક્ષણ નીતિ 2014ના આમ ચૂંટણીમાં ભારતીય જનતા પાર્ટીને ઘોષણ પત્ર માં સામીલ છે .
નવી શિક્ષણ નીતિ ના અંતર્ગત આરંભ કરવામાં આવશે એક લાઈવ ડેશબોર્ડ
જૂન 2021 ની નવી શિક્ષણ નીતિ 2020 ની સફળતાને મોનીટર કરવા માટે એક લાઈવ ડેશબોર્ડ નો કરવામાં આવશે .આ ડેશબોર્ડ ના માધ્યમથી દેખરેખ કરવામાં આવશે. આ યોજનાના માધ્યમથી કોલેજ અને યુનિવર્સિટી સ્તર બદલાવને લાગુ કરવા પર જોર આપવામાં આવશે .શિક્ષણ મંત્રાલય દ્વારા 181કર્યો ની ઓળખાણ કરવામાં આવે છે.જેને શિક્ષણ નીતિ 2020 ના અંતર્ગત ને પૂરું કરવામાં આવે છે આ કાર્યોને ગ્રેજયુએશન અથવા પોસ્ટ ગ્રેજ્યુએશન પાઠ્યક્રમ ઓ માં સબ્જેક્ટ ઓપ્શન, regional લેંગ્વેજ જ બેસ્ટ એજ્યુકેશન, યુનિવર્સિટી ડિગ્રીમાં પ્રવેશ અથવા ઉપાડ ની સુવિધા, ક્રેડિટ બેન્ક સિસ્ટમ વગેરે શામેલ છે.
કર્ણાટક ઉત્તરપ્રદેશ મહારાષ્ટ્ર અને ગોવા સરકાર દ્વારા એક ટાસ્ક કોર્સનું પણ બિલ્ડ કરવામાં આવ્યું છે . જે N EP2020 ના અમલ કરણ અને સંબંધિત પડકારોનો અધ્યયન કરશે. અને શિક્ષણ મંત્રાલય દ્વારા માસિક અથવા ત્રિમાસિક આધાર એક ડેશબોર્ડ ની નિગરાની કરવામાં આવશે અને પ્રત્યેક કાર્ય ની એક સમય સીમા નક્કી કરવામાં આવશે. જે માહિતી રાજ્યોના એજન્સીને આપવામાં આવશે.
નવી શિક્ષણ નીતિ ઈમ્પ્લીમેન્ટેશન એન્ડ રિવ્યૂ કમિટી
મંત્રાલય દ્વારા એક ઇન્સ્ટ્રુમેન્ટેશન એન્ડ રીવ્યુ કમિટી ને બિલ્ડ નવી શિક્ષણ નીતિ ના અંતર્ગત માં કરવામાં આવશે. આના સિવાય ક્રેડિટ બેન્ક સિસ્ટમ અથવા iit ને બહુ વિષય સંસ્થાન મા પરિવર્તન કરવા માટે એક ટાસ્ક ફોર્સ ની સિસ્ટમ કરવામાં આવશે. જે હજુ તમે યોજના આમલકરણમાં વિલંબ કરવામાં આવે તો સંબંધિત રાજ્ય અથવા જિલ્લા સ્તર ના અધિકારીઓને જવાબ આપવો પડશે.
હવે યુનિવર્સિટી અથવા કોલેજના પાઠ્યક્રમ ઓ માં શામિલ થશે એનસીસી કોર્સ
જેમકે તમે બધા જાણો છો કે નવી શિક્ષણ નીતિ ના અંતર્ગત એનસીસી ને પ્રોત્સાહન આપવામાં આવી છે .આની વાત ધ્યાનમાં રાખતા જ Ugc અથવા એનઆઈસી ટી દ્વારા એનસીસી ને યુનિવર્સિટી એમાં વિકલ્પ ક વિષયના રૂપમાં ચુનાવ કરવાનું નિર્ણય લેવામાં આવે છે. એનસીસી ના માધ્યમથી દેશ ના વિદ્યાર્થી ડિસિપ્લિન અથવા દેશ ભક્ત બની શકશે. એનસીસી માટે એક સામાન્ય વિકલ્પી ધિરાણ પાઠ્યક્રમ હોય છે.
આ પાઠ્યક્રમ ના વિષયમાં પણ કમાન્ડિંગ ઓફિસર દ્વારા વિસ્તૃત માહિતી પ્રોજેક્શન અથવા બ્રિફિંગ ના દ્વારા પ્રદાન કરવામાં આવ્યું છે એમાંથી એ માહિતી પણ મળી છે કે વર્ષ 2021-22 ના પાઠ્યક્રમમાં ઘની ઘણી યુનિવર્સિટીઓમાં એનસીસી નો એક કલાક વિષય બનાવવામાં આવશે. આ બધા વિદ્યાર્થીઓ જે એનસીસી ક્રેડિટ ના રૂપમાં દાખલો પ્રાપ્ત કરશે તેમને જ ક્રેડિટ બી અને સી પ્રમાણપત્ર ના સિવાય પણ કરવામાં આવશે.
એમ વાય એન પી (MYNEP) 2020 પ્લેટફોર્મ નું શુભારંભ
કેન્દ્રીય શિક્ષણ મંત્રી શ્રી રમેશ પોખરીયાલ નિશાંક જી ના દ્વારા એનસીટીઈ પ્લેટફોર્મ પર એમ વાય એસ પી (MYNEP)2020 પ્લેટફોર્મ લોન્ચ કરવામાં આવ્યું છે.આ પ્લેટફોર્મ 1 એપ્રિલ 2021 ને લઈને 15 may 2021 સુધી કામ રહેશે . આ પ્લેટફોર્મ ના માધ્યમથી નેશનલ પ્રોફેશનલ સ્ટાન્ડર્ડ ફોર ટીચર અથવા નેશનલ મિશન ફોર બેટરી પ્રોગ્રામ મેમ્બરશીપ ના વિકાસ માટે ડ્રાફ્ટ તૈયાર કરવામાં આવશે. આ પ્લેટફોર્મ ના માધ્યમથી બધી ભાગીદારોથી ડ્રાફ્ટ માટે સુચના input તથા સભ્યપદ આમંત્રિત કરવામાં આવશે.
નવી શિક્ષણ નીતિ ના હેઠળ થઈ સાર્થક યોજનાનો શુભારંભ
શિક્ષણના સ્તર મા સુધારો કરવા માટે સરકાર દ્વારા સતત પ્રયાસ કરવામાં આવે છે. એટલા માટે સરકારી દ્વારા અલગ-અલગ પ્રકારના બદલાવ પણ કરવામાં આવે છે. હમણા જ સરકાર દ્વારા નવી શિક્ષણ નીતિ લોન્ચ કરવામાં આવી છે. આવે નવી શિક્ષણ નીતિ ને સફળતા પૂર્વક અમલીકરણ માટે શિક્ષણ મંત્રી રમેશ પોખરીયાલ નિશાંત દ્વારા વિદ્યાર્થી અથવા શિક્ષકોના સમગ્ર વિકાસ યોજના આરંભ થવાની છે.
સાર્થક યોજના ના તમામ પક્ષો જેમ કે રાજ્ય કેન્દ્ર શાસિત પ્રદેશ વગેરે વિચાર ચર્ચા અને સલાહના આધાર પર તૈયાર કરવામાં આવે છે. આ અંગે શિક્ષણ મંત્રાલય દ્વારા તમામ ભાગીદારો પાસેથી સૂચનાઓ માંગવામાં આવ્યા હતા .શિક્ષણ મંત્રાલય અને લગભગ 7177 સુચના પ્રાપ્ત થઇ છે. નવી શિક્ષણ નીતિમાં શિક્ષણ નીતિની ભલામણોને 297 કાર્યોને એક સાથે જોડાઈ ગયો છે.
શિક્ષણ નીતિના સિદ્ધાંતો
- પ્રત્યેક છોકરાઓની ક્ષમતા ની ઓળખાણ અને સંતાનનો વિકાસ કરવો.
- શિક્ષણને લવચીક બનાવવું
- ગુણવત્તા યુક્ત શિક્ષણ વિકાસવવું
- છોકરાઓને ભારતીય સંસ્કૃતિ થી જોડાવવું .
- શિક્ષણ નીતિ ને પારદર્શક બનાવવું
- શક્યતા હોય ત્યાં સુધી ટેકનોલોજીનો ઉપયોગ પર ભાર
- મૂલ્યાકાન પર જોર આપવું
- અલગ અલગ પ્રકારો ની ભાષાઓ શીખવી
નવી શિક્ષણ નીતિના વર્ણન
શિક્ષકો માટે નવી શિક્ષણ નીતિ ના રીતે વ્યવસાયિક વિકાસ અનિવાર્ય કરવામાં આવ્યું છે. એટલા માટે દક્ષિણ પ્લેટફોર્મ પર 50 કલાક નું એક મોડ્યુલ શરૂ આવ્યું છે, જેમાંથી પાંચ કલાકના 18 મોડ્યુલ થશે. શિક્ષકો માટે આ મોડ્યૂલ ના માધ્યમથી ઇન સર્વિસ પ્રશિક્ષણ આયોજિત કરી શકે છે, જેમાં પ્રાથમિક શિક્ષણ ની બધી પહેલું સામેલ થશે.
સરકારી દ્વારા દીક્ષા પ્લેટફોર્મ ના માધ્યમથી ઈ-લર્નિંગ વિસ્તૃત કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. જેથી વિદ્યાર્થીઓ માટે e content ઉપલબ્ધ કરી શકશે.
નવી શિક્ષણ નીતિ ના વિદ્યાર્થીઓની માનસિક સ્વાસ્થ્યને પણ આ મહત્વ આપવામાં આવ્યું છે. એટલા માટેસરકારી દ્વારા એક ઇનિશિએટિવે લોન્ચ કરવામાં આવ્યું છે
જેના મધ્યમથી વિદ્યાર્થીઓને અને ભાવનાત્મક ટેકો મળશે. નેશનલ ટોલ ફ્રી નંબર, ઓનલાઇન ચેટ, નેશનલ લેવલ, ડાયરેક્ટરી અને ડેટાબેઝ ઓફ કાઉન્ટિંગ ને ડેટાબેઝ વિકાસ કરવામાં આવશે.
એન હેઠળ તબક્કો વાર રીતે સી બી એસ સી પરીક્ષા મા સુધારો કરવામાં આવે છે. ગણિત અને હિન્દી અંગ્રેજી અને સંસ્કૃતિ શિક્ષણિક વર્ષ 2021-22 થી બે સત્રોમાં પ્રવેશ કરવામાં આવશે. આના ઉપરાંત કક્ષા 10 અને 12 માં માટે બોર્ડ પરીક્ષામાં યોગદાન આધારિત પ્રશ્નોમાં વધારો થશે. આ પ્રશ્નો બોર્ડ પરીક્ષામાં રજૂ કરવામાં આવ્યા છે અને પ્રતિવર્ષ ૧૦ ટકાના દર વર્ષે રહ્યો છે સટકા
શિક્ષણ પ્રધાનમંત્રીજી નો સંબોધન
આપણા દેશના પ્રધાનમંત્રી શ્રી નરેન્દ્ર મોદી gta 7 august 2020 અને રાષ્ટ્રને સંબોધિત કરતી વખતે રાષ્ટ્રીય શિક્ષણ નીતિ 2021 ના મુખ્ય હકીકત પર ચર્ચા કરી
પ્રધાનમંત્રીએ કહ્યું છે કે નવી શિક્ષણ નીતિ એક નવા ભારત નો આધાર બનશે અને સાથે જ એમને તેમની સભ્યતા સાથે જોડાયેલા રાખશે.
આ નવા શિક્ષણ નીતિના વિદ્યાર્થીઓને તેમના પેસન ને ફોલો કરવા નો તક પ્રદાન કરશે
પ્રધાનમંત્રીજી ના અનુસાર વિદ્યાર્થીઓને ક્રિટીકલ થીંકીંગ ને ડેવલપ કરવાની આવશ્યકતા છે કારણકે હવે જ્યારે આપને એવા યુગમાં પ્રવેશવા જઈ રહ્યા છે. જ્યાં વ્યક્તિ તેમની આખા જીવનમાં કોઈવ્યવસાયને અનુસરતો નથી ત્યારે આ નવી શિક્ષણ નીતિ આના પર આધારિત છે .અને ધ્યાનમાં રાખીને અમે વિવિધતા સાથે શરૂઆત કરી છે.
અત્યાર સુધીના શિક્ષણ નીતિમાં તમે જે વિચારો છો એના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરતી હતી, પરંતુ આ નવી શિક્ષણ નીતિ હવે આના પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરશે કે કેવી રીતે વિચારવું જોઈએ.
આ નવી શિક્ષણ નીતિ ને લાગુ કરવા માટે શિક્ષણવિભાગ થી જોડાયેલા લોકોનો બહુ વધારે યોગદાન પણ રહેશે અને સાથે જ શિક્ષકોને તાલીમ પર પણ દેશી વિશેષ ધ્યાન આપવામાં આવશે.
પ્રધાનમંત્રીએ તેમની સંબોધન ઘરના પ્રવેશ અને બહાર નીકળવા વિશે પણ વિગતવાર સમજાવ્યું છે અને આજે નવી શિક્ષણ નીતિમાં વર્ગ પાંચ સુધી પ્રાદેશિક ભાષામાં શિક્ષણ આપવાની જોગવાઈ સામેલ છે.
નવી શિક્ષણ નીતિ 2020 ની વિશેષતાઓ
માનવ સંસાધન આ યોજના મંત્રાલય હવે શિક્ષા મંત્રાલય ના નામથી ઓળખવામાં આવે છે.
નેશનલ એજ્યુકેશન પોલીસી કાર્યક્રમ આધીન કક્ષાનું સાર્વભૌમિકત્ય કરવામાં આવ્યું જેમાં મેડિકલ ને વકીલ ની દીકરી નો ઉમેર ન થયો. પહેલા 10+2 ની પેટન ને ઉપયોગમાં લેવામાં આવતી હતી. હવે નવી એજ્યુકેશન પોલિસી અંતર્ગત5+3+3+4 ની પેટન લેવામાં આવરો જેમ12 વર્ષની સ્કૂલોનો અભ્યાસ હશે અને ત્રણ વર્ષનો પ્રી શાળા અભ્યાસ હશે
- છઠ્ઠા ધોરણથી વ્યવસાયિક પરીક્ષાનો પ્રારંભ થઇ જશે.
- પાંચમા ધોરણ સુધી શિક્ષા માતૃભાષા અથવા તે ક્ષેત્રની ભાષામાં આપવામાં આવશે.
- પહેલા સાયન્સ, કોમર્સ, આર્ટસ જેવા પ્રવાહો હતા હવે એવા કોઈ પ્રવાહો નહીં હોય. હવે વિદ્યાર્થીઓ પોતાની ઇચ્છા ના મુજબ પ્રમાણે વિષય ની પસંદગી કરી શકે છે.
- વિદ્યાર્થીઓ ફિઝિક્સ ની સાથે અકાઉન્ટ કે આર્ટસ નો કોઈ પણ વિષય બની શકે છે.
- વિદ્યાર્થી છઠ્ઠા ધોરણથી જ કોડિંગ શીખવામાં આવશે
- બધી સ્કૂલો મા ડિજિટલ કૅમેરા, ડિજિટલ ક્લાસરૂમ બનાવવામાં આવશે.
- વર્ચ્યુઅલ ક્લાસને ડેવલોપ કરી આગળ વધારવામાં આવશે.
નવી શિક્ષણ નિતીની મુખ્ય વાતો
- ઉચ્ચ શિક્ષણના માટે ઘણી સુવિધાઓ પૂરી પાડવી
- એકેડેમિક બેંક ઓફ ક્રેડિટ નું ગાઢન કરવામાં આવે જેનાથી વિદ્યાર્થીઓ દ્વારા અનેક ડિજિટલ એકેડેમિક ક્રેડિટ સંસ્થાઓ વિદ્યાર્થીઓને ઉચ્ચ અભ્યાસ હેતુ વિશે સલાહ આપે છે.
- અભ્યાસની નીતિને અંતર્ગત સરકારી અને પ્રાઇવેટ એમ બન્ને ક્ષેત્રો સમાન હશે અને દિવ્યાંગો માટે શિક્ષણમાં ફેરફાર કરવામાં આવશે.
નવી શિક્ષણ નીતિ ના ફાયદા
નવી શિક્ષણ નીતિ ને લાગુ પડવા માટે જીડીપીનો 6 % ભાગ ખર્ચવામાં આવશે.
અભ્યાસમાં સંસ્કૃત અને ભારતની અન્ય પ્રાચીન ભાષાઓનો અભ્યાસ કરવાનો વિકલ્પ મુકવામાં આવશે. જે વિદ્યાર્થીઓ ઇચ્છે તો આ ભાષાઓનો અભ્યાસ કરી શકે છે.
બોર્ડની પરીક્ષાઓમાં પણ ફેરફાર કરવામાં આવશે. એવું થઈ શકે છે કે વિદ્યાર્થી એના માથા પરથી ભાર ઓછો કરવા માટે વર્ષમાં બે વખત પરીક્ષા લેવામાં આવશે.
- હાયર એજ્યુકેશનમાં એમ ફિલ્ડની ડિગ્રીને રદ કરવામાં આવશે.
- વિદ્યાર્થીઓને ત્રણ ભાષા શીખવાડવામાં આવશે જેનો નિર્ણય રાજ્ય સરકાર પોતે કરશે.
- આ નવી શિક્ષણ નીતિ ને લાગુ પડવા માટે ની સંસ્થાઓ સ્થાપિત કરવામાં આવશે જેનાથી આ પોલીસ સારી રીતે ચાલી શકે.
- નવી નેશનલ શિક્ષણ નીતિ ના અંતર્ગત બાળકોના અભ્યાસ સાથે સાથે તેમની કળા અને આવડત પર્પલ ધ્યાન આપવામાં આવશે.
- આ નીતિને અંતર્ગત કોઈ વિદ્યાર્થી જે કોર્સ વચ્ચે થોડી કો પસંદ કરવામાં માંગે છે તો પહેલા કોર્સમાં થી અમુક સમય માટે બેક લઈ શકે છે અને બીજો કોર્સ જોઈને કરી શકે છે .
- આ નીતિ શિક્ષણ વિભાગ સાથે સાથે આજના વિદ્યાર્થીઓ માટે ખૂબ જ જરૂરી ને સારી છે.
- નવી શિક્ષણ નીતિની સારી અસરો વિદ્યાર્થીના જીવન પર પડશે તેવી આશા છે .
- ગુજરાતના પ્રાથમિક શાળાના શિક્ષકોની બદલીના નિયમમાં ફેરફાર
- થોડા દિવસ અગાઉ રાજ્ય સરકારે રાજ્યના પ્રાથમિક શાળાના શિક્ષકો અને વિદ્યાસહાયકોની બદલી માટેના નિયમોમાં ફેરફાર કર્યા છે. જેમાં નવા નિયમ અનુસાર, હવે ધોરણ 1થી 8 સળંગ એકમ નહીં ગણાય. ધો. 1થી 5 અને ધો. 6થી 8માં અલગ-અલગ સિનિયોરિટી ગણાશે. જેને લઇને પ્રાથમિક શિક્ષકોની જિલ્લાફેર બદલીમાં સરળતા રહેશે.
- શિક્ષક પત્ની કે પતિને 3 વર્ષમાં જ બદલીની તક મળી શકશે
- ગુજરાત સરકારની સચિવાલય સેવાઓ, ગુજરાત જાહેર સેવા આયોગ અને ગુજરાત હાઈકોર્ટની વિવિધ જગ્યાઓમાં નિમણૂંક થયેલા કર્મચારી કે અધિકારીઓના નોકરીના 3 વર્ષ પૂર્ણ થયા બાદ તેમના શિક્ષક પત્ની કે પતીને બદલીનો લાભ આપવામાં આવશે.
- મહિલા શિક્ષકોમાં લગ્ન નોંધણી સ્થળના આધારે લાભ મળશે
- ગાંધીનગર અને અમદાવાદ જિલ્લામાં ખાલી જગ્યાના આધારે નિમણૂંક કરવામાં આવશે. આ સિવાય જિલ્લાફેર બદલી સમયે મહિલાનો મોટો લાભ મળશે કે તેમના પ્રતિનિયુક્તિ દરમિયાનનું સ્થળ નહીં પરંતુ લગ્ન નોંધણી સ્થળને ધ્યાનમાં લેવાશે. આનો તમામ સરકારી કર્મચારીની શિક્ષક પત્નીઓને લાભ મળશે. મહત્વનું છે કે અગાઉ માત્ર સચિવાલયના કર્મચારીઓની પત્નીને લાભ મળતા હતો.